23/01/2020
Grčka je prva zemlja Balkana koja najavljuje kupovinu novog američkog višenamenskog borbenog aviona F-35 uz modernizaciju postojeće flote borbenih aviona F-16.
Grčki ministar odbrane Nikos Panajotopulos izjavio je nedavno za televiziju Skaj da njegova zemlja planira da nabavi eskadrilu novog američkog višenamenskog borbenog aviona F-35 i da će uskoro započeti modernizaciju postojeće flote vazduhoplova F-16 na najsavremeniju verziju Vajper (F-16V Block 70/72).
Najava o jačanju ratnog vaduhoplovstva usledila je nakon januarskog susreta grčkog premijera Kirjakosa Micotakisa sa američkim predsednikom Donaldom Trampom na kome se diskutovalo o tenzijama između Ankare i Atine, posredničkoj ulozi Vašingtona i modernizaciji oružanih snaga te balkanske zemlje.
Grčka nastoji da unapredi odbrambenu saradnju sa NATO saveznikom SAD u svetlu tenzija sa Ankarom oko teritorijalnih prava u Egejskom moru i istraživanja gasa u kiparskim teritorijalnim vodama.
SAD je isključila NATO saveznicu Tursku iz programa proizvodnje i nabavke borbenih aviona F-35 nakon što je Ankara kupila PVO sistem S-400 od Rusije. Turska kao i Grčka koristi borbene avione F-16 i po brojnosti vojnika druga je po veličini oružana sila zapadnog vojnog saveza.
Odnosi Turske i Grčke zaoštreni su nakon je što Ankara potpisala pomorski sporazum sa Libijom koja vladi Redžipa Tajipa Erdogana daje ekonomska prava u istočnom delu Mediterana.
Grčka smatra da je potpisivanjem tog sporazuma Turska ugrozila teritorijalne vode ostrva Krit, Rodos, Karpatos i Kastelorizo. Zabrinutost zbog tog aranžmana izrazili su i Republika Kipar i Egipat. Te zemlje zajedno sa Grčkom i Izraelom istražuju gasna polja u istočnom Mediteranu.
Dodatni kamen spoticanja Ankare sa Atinom i Nikozijom je pitanje kontrole teritorijalnih voda oko Kipra. Ostrvo je podeljeno na dva dela 1974. nakon oružane invazije Turske zbog puča koji je na Kipru izvela tadašnja atinska vojna hunta. To je bio prvi i jedini put u kome su se dve članice NATO našle u oružanom sukobu.
Republika Kipar jedina kao jedina međunarodno priznata vlada tog ostrva smatra da polaže pravo na nedavno otkrivena podvodna gasna polja. Ankara insistira da o tom pitanju kiparska vlada mora da se dogovori sa upravom severnog dela ostrva koji međunarodno priznaje jedino Turska.
Ankara je do sada u teritorijalne vode Kipra četiri puta poslala brodove za istraživanje gasa u pratnji plovila ratne mornarice. Sva dosadašnja ispitivanja obavljena su u vodama oko severnog dela ostrva koji kontrolišu kiparski Turci i oružane snage Turske.