31/07/2021
Srbija je prošle godine izvezla 1.525 artiljerijskih raketa, 72 artiljerijskih oruđa i 10 oklopnih borbenih vozila prema izveštaju koji je Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija (MTT) dostavilo ovog meseca OEBS-u.
Glavna tržišta Srbije bila su Kipar, Grčka, Turska, UAE, Saudijska Arabija, Jermenija, SAD i Izrael.
Prema proceduri ta prijava se odnosi samo na sedam kategorija teškog ili velikokalibarnog naoružanja. Teško naoružanje – artiljerijska oruđa i borbena vozila izvezena su na Kipar.
Radi se o nastavku posla koji je realizuje od 2019. koji obuhvata divizion samohodnih artiljerijskih sistema Nora-B52 kalibra 155 mm i artiljerijska komandna i izviđačka borbena vozila Miloš i pripadajuća logistička vozila. U izveštaju za 2019. navedeno je da je izvezeno 12 artiljerijskih sistema i 4 borbena vozila.
Izveštaj koji je OEBS-u dostavio Kipar navodi samo 12 Nora-B52 odnosno Aleksander TGS kako se ta oruđa označavaju u Nacionalnoj Gardi Kipra. U 2020. u listi su 12 artiljerijskih sistema i 10 borbenih vozila.
Na izvoznoj listi je 60 artiljerijskih oruđa za Ugandu. Prema izvorima Balkanske bezbednosne mreže to su minobacači kalibra 120 mm.
Iz Srbije je izvezeno je 1.500 artiljerijskih raketa u Tursku i 25 u Grčku. Iako je po količini grčki posao skroman on je ove godine prerastao u ekonomski i politički važan posao jer je beogradska firma EDePro ugovorila izvoz velike količine raketa G-2000 kalibra 122 mm dometa 40 kilometara.
Grčka se odlučila za nabavku raketa za svoje višecevne lansere raketa RM-70, čehoslovački derivat poznatog sovjetskog BM-21 Grad. Vozilo ima 40 lansirnih cevi na kamionu Tatra T813. Grci su 1990-tih godina nabavili 116 oruđa u okviru velikog paketa preuzimanja nemačkih viškova naoružanja preuzetih od DDR posle objedinjavanja u jednu državu.
Nabavka iz prošle godine odnosi se na uzorke raketa za testove koji su provedeni na
poligonu na ostrvu Krit. Raketa G-2000 projektovana je u EDePro na bazi standardne ruske rakete 122 mm Grad, ali sa udvostručenim dometom sa nešto više od 20 km na 40 km.
Za Grčku vojsku povećanje dometa uz solidnu preciznost je izuzetno važno jer su lanseri RM-70 većinom razmešteni na ostrvima kao ojačanje za odbranu od potencijalne agresije Turske.
U izveštaju koji MTT predaje UN kancelariji u Ženevi, preciznije Sekretarijatu Ugovora o trgovini naoružanjem osim podataka koji sadrži sličan dokument za OEBS navodi i izvoz čak 9.600 raketa kalibra107 mm u UAE u kategoriji izvoza artiljerijskih sitema.
Emiraćani su i ranije bili veliki korisnik raketa iz Srbije i prema podacima za 2019. nabavili su 23.705 komada, a 2018. 14.200 komada.
U listi za rakete i lansere su rakete 122 mm i raketni motori i osim Turske i Grčke tu su i 1.000 komada za Saudijsku Arabiju, 100 za Jermeniju i 10 za Izrael. Uzorci koji su otišli na Kakvaz privukli su pažnju medija jer su azerbejdžanske vlasti ukazalo na to da su po položajima njihove vojske padale rakete G-2000.
Sve rakete 107 mm i 122 mm koje se pominju u izveštajima MTT proizvode se u fabrici Krušik iz Valjeva u saradnji sa EDePro.
Na listi izvoza malog naoružanja prema MTT-ovoj prijavi UN nalazi se 56.218 komada raznih sredstava i obuhvaćena je nova proizvodnja, prodaja viškova i stoka.
Sasvim očekivano tu je i naoružanje koje su građani predali državi pod pritiskom zakona o oružju sa složenom procedurom odobravanja dozvola za posedovanje. Kasnije, to naoružanje posredstvom privatnih firmi odlazi dalje uglavnom u SAD sudeći po oglasima iz američkih medija i prezentacijama na društvenim mrežama.
U tom broju su 17.318 pištolji, zatim 38.806 pušaka i karabina kako glasi zvanična klasifikacija unutar koje su i automatske puške. Polje namenski određeno za naoružanje za oružane snage nije popunjeno i svakako se rado o tehničkom previdu u kojem su automatske puške, automati i laki puškomitraljezi prirodane listi pušaka.
U listi ostala sredstva je 85 komada.
Kategorija lakog naoružanja ima 6.230 stavki – 1.109 teških mitraljeza pod čime se podrazumeva kalibar 12,7x99 mm (Browning) i 12,7x108 mm (DŠK), 9 protivoklopnih sredstava, 6 bestrzajnih oruđa i 4.046 minobacača kalibra manjeg od 75 mm što u slučaju proizvodnje koju ima Srbija odnosi se na oruđa kalibra 60 mm.
Pod kategoriju ostalo svrstano je 1.060 sredstva za koja cenimo a su uglavnom
automatski i podcevni bacači granata.